Etxebizitzaren Euskal Behatokiak Euskadiko etxebizitza-premiei eta -eskariari buruz egin duen azken txostenaren[1] arabera, 2015ean gora egin dute diru-sarrerak edukita lehenengo etxebizitzara sartzeko beharra duten pertsonen kopuruak, baina horietako bostetik batek bakarrik uste du egin ahalko liokeela aurre.
Eskatzaileen % 52,2k jotzen dute alokairura (2007tik 2015era % 8,3 gehitu da), eta lehenengo aldiz da gutxiengoa jabetzaren alde egiteko prest dauden pertsonen ehunekoa.
Etxebiden, jauzia are ikusgarriagoa izan da, alokairuaren aukera baita irabazle garbia, eskatzaileen % 82 alde edukita.
Alabaina, alokairuan dauden etxebizitzen prezioak presiopean daude, eskaria asebetetzen laguntzen ez duten goranzko prezioen ondorioz.
Zifra absolutuetan, EAEko etxebizitza libreen alokairu-errentaren batez bestekoa 924,1 eurokoa da 2017ko hirugarren hiruhilekoan[2].
Babestutako etxebizitzen errenta, bestalde, 328 eurokoa da (tipologiaren arabera alda daiteke batez besteko prezioa; hala, BOEn alokairuaren hileko errenta 457 euroan dago, eta etxebizitza sozialena 152 euroan).
Euskadik, salgai dauden etxebizitzen prezioan beherakada nabarmena eduki duen arren, ez du erorketa handirik izan alokairuko etxebizitzen prezioan.
Gogora dezagun 2008an 969 euro/hilean balio zuela etxebizitza libre bat alokatzeak. Beti egon da prezioen goiburuan, eskaintza urria dela-eta.
Ez da hala gertatu beste toki batzuetan. Leku horietan, turismoaren eta biztanleriaren mugimendu handiak gertatzen dira, eta mugimendu horiek presioa eragiten dieten goranzko prezioei. Besteak beste, Bartzelona edo Madril aipa ditzakegu, non analista batzuek 14 puntu inguruko igoerak zenbatzen dituzten (Donostian, antzeko fenomenoa gertatzen da, baina, neurri-kontuak tarteko, irismen kuantitatibo txikiagokoa da).
Orduan, administrazioak alokairuen merkatuan esku hartu eta errentaren igoerak mugatu edo prezioak kontrolatu beharko lituzkeen galde dezakegu.
Eta, ohikoa denez, Pariseko eta Berlingo (edo New Yorkeko eta Stockholmeko) ereduak agertuko dira, horiek kopiatu eta inondik inora ere alderatu ezin daitekeen araudi batera lekualda ditzagun. Izan ere, Frantzian eta Alemanian, estatu-eremuko lege-ekimenen ondoriozkoak dira alokairuen prezioak kontrolatzeko ereduak.
Berlingo kasua
A priori, esperientzia arrakastatsuena ematen du Berlingoak. Nazio-mailako “Mietpreisbremse” edo “alokairu-prezioaren balazta” Legeak ahalmena eman zion Berlini hiri-alokairuak erregulatzen dituzten Kode Zibileko artikuluak aldatzeko. Arau horien bidez, eragindako hirietako merkatuak aztertzeko gaitasuna eman zaie tokiko erakundeei, eta, informazio horretatik abiatuta, prezioei jarri ahal zaizkien mugak zehaztu ditzakete. Berlinen, 2015eko ekainaren 1etik aurrerako ondorioekin ezartzen da Legea; hori bai, alokairu-kontratu berrietarako eta eskaintzaren eta eskariaren arteko desoreka handiarengatik “tentsiodun” gunetzat hartu diren eremuetarako bakarrik.
Funtsean, sinatzen diren kontratu berriak eremu berean dauden antzeko etxebizitzen batezbestekoak eskatzen duenaren % 10etik gora ez desbideratzea formalizatzen da horrekin (eraiki berri diren eta alokairuan lehenengo aldiz 2014ko urriaren 1etik aurrera jarri diren pisuak, baita birgaitu direnak ere, araudi horretatik kanpo geratzen dira).
Eremu bakoitzean ohiko metro karratu batengatik ordaindu behar den errenta kalkulatzeko behatoki ofizial bat dago. Gainera, etxebizitza mota eta kontserbazio-egoera aintzat hartuta, eremuaren, eraikinaren antzinatasunaren eta higiezinaren egoeraren arabera sailkatzen ditu errenten tarifak.
Azken lau urteetako errentetan oinarrituta, hurrengo bost urteetan erreferentziakoak izango diren errentak zehazten dira, zeinak ezingo diren % 10 horretatik gora igo.
“Mietpreisbremse” Legea sistema sofistikatua da, alokairua aldatzeko bidezko arrazoiak egon daitezkeela onartzen baitu, tokiko zenbait faktore kontuan hartzearekin batera. Merkatuaren keinuak jasotzen ditu, horiek bazter utzi ordez.
Hala ere, ez da hutsezina. Ematen duenez, maizterrek eta errentatzaileek itunak egiten dituzte batzuetan, batezbestekoa baino errenta handiagoak ezartzeko, errotaziorako aukerarik sor ez dadin eta, horrela, diru gehien dutenen esku gera dadin eskari handiena duten eremu nuklearretako parkea.
Ondorioz, merkatu erdi-opakoa sortu da, non maizterrek (gogora dezagun 2011tik Alemaniara emigratu dutenen % 10 bizi direla Berlinen, etxebizitzen % 50eko urritasunarekin, eta, tradizionalki, Berlinen nahiago dutela alokairua: hiritarren % 50ek baino gehiagok egiten dute alokairuaren alde, eta erosleen % 85 baino gehiago dira maizterrak) nahiago duten judizialki ez jardun, berez eskasa den etxebizitza bat galtzeko beldurrez. Bestalde, merkatu erdi-opako horretan, jabeek non aukeratu daukate, eta, jakina, segurtasun ekonomiko handiena duen gizarte-geruza hautatzen dute.
Azken finean, errenten kontrolak ez ditu benetan babesten erosteko ahal txikiagoa duten sektoreak. Beharbada, ez dira lehentasunezko xedea izan, egia da: baliteke prezioek gora egiteko abiadura moteltzea izan izana helburu nagusia.
Informazio gehiago
https://www.enalquiler.com/precios/precio-alquiler-vivienda-barcelona_31-9-0-0.html
https://iea.org.uk/blog/qtwtain-havent-rent-controls-worked-in-germany
http://www.mietpreisbremse.bund.de/WebS/MPB/DE/Home/home_node.html
http://www.stadtentwicklung.berlin.de/wohnen/mietspiegel/de/download/Mietspiegel2017.pdf
http://www.stadtentwicklung.berlin.de/wohnen/mietspiegel/index.shtml
https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2015/08/economist-explains-19
[1] http://www.garraioak.ejgv.euskadi.eus/contenidos/documentacion/ovv_personas_endv15/es_ovv_info/adjuntos/Informe-sintesis-ENDV2015-es.pdf
[2] http://www.garraioak.ejgv.euskadi.eus/contenidos/documentacion/ovv_sectorvivienda_ofin_2017t3/es_def/adjuntos/Informe-OFIN-2017T3-es.pdf
Cuando hablamos de alquileres, me parece desproporcionada la lentitud de reacción que se lleva a cabo.
Actualmente, la afortunada persona que tiene un contrato estable quizá pueda plantearse comprar una vivienda.
A día de hoy somos muchos que nuestra situación laboral es floja, inestable y sin vistas a que pueda mejorar como para ir al banco a pedir una Hipoteca de 35 años.
Por otra parte, el salario y trabajo precario de muchas mujeres es real, sin opción a una renta mínima de 600€/mes. (pero quizá este sea otro tema)
Lo que me entristece especialmente, es hablar de políticas en Berlin, por ejemplo.
Podemos mirar a los países vecinos, pero urge la necesidad de actuar, porque es bien cierto que una alta parte de la población está sedentaria en casa de familiares sin poder plantearse cuándo se podrá emancipar.
Hoy en día con paginas web de inmobiliarias puedes hacer una búsqueda rápida de los precios de las viviendas disponibles en cualquier comunidad autónoma, sea ciudad sea pueblo. Es triste (de nuevo) ver cómo cambiando de comunidad haya una diferencia tan grande de precios, cuando sabemos que hay contratos laborales con convenios estatales (esto es otro tema)
Puedo entender que vivir en una ciudad sea caro, por diferentes motivos. Lo que no entiendo es que haya pueblos que equiparan el alquiler al mismo precio que piden las ciudades.
Tengo muchas preguntas con este tema de alquiler pero lo que más creo que se necesita es un plan real de acción.
Me entristece que nuestra juventud, por la que tantos años se ha invertido, esté destinada a vivir con su familia hasta que consiga una beca en Berlín o que otra comunidad autonóma le de un contrato con posibilidad de trabajo- vivienda.